Twardość wody – jest to cecha wody, spowodowana obecnością w niej jonów wapnia, magnezu, żelaza, glinu, manganu oraz kationów metali ciężkich. Ponieważ w wodach naturalnych sole wapnia i magnezu występują w największych stężeniach, przyjmuje się, że twardość wody pochodzi głównie od nich. Stąd wyróżnia się twardość wapniową i magnezową.

Twardość wody naturalnej powodowana przez węglany, wodorowęglany i wodorotlenki wapnia i magnezu (wytrącające się podczas gotowania w postaci osadów) określa się mianem twardości węglanowej (twardość nietrwała, przemijająca). Natomiast chlorki, siarczany, azotany wapnia i magnezu odpowiadają za twardość niewęglanową wody (trwałą). Suma twardości wapniowej i magnezowej to twardość ogólna wody.

Twardość wody według aktualnych polskich norm wyrażana jest w mmol/l i w mgCaCO3/l.

W niektórych krajach przyjęto oznaczać twardość w stopniach, na przykład:

• stopień niemiecki (ºDH) = 17,8 mg CaCO3/dm³,
• stopień francuski (F) = 10 mg CaCO3/dm³,
• stopień angielski (ºClarka) = 14,3 mg CaCO3/dm³,